انواع روغن موتور خودرو به همراه راهنمای انتخاب آن

انواع روغن موتور خودرو از نظر فرآیند ساخت به سه دسته‌ی تمام سنتتیک، نیمه سنتتیک و معدنی تقسیم می‌شوند. البته روغن مورد استفاده در هر خودرو با توجه به تکنولوژی ساخت موتور آن تعیین می‌شود. در خودروهای جدید باید از روغن تمام سنتتیک و در خودروهای قدیمی بهتر است از روغن معدنی استفاده شود. البته در نظر گرفتن فرآیند ساخت روغن موتور، تنها یکی از فاکتورهای مهم برای انتخاب روغن مناسب برای خودرو است. مواردی نظیر سطح کیفی، ویسکوزیته و البته برند از مواردی است که باعث تمایز انواع روغن موتورهای موجود در بازار شده و در انتخاب روغن مناسب مهم هستند. پس اگر به دنبال آشنایی بیشتر با انواع روغن خودرو و سایر فاکتورهای مهم در انتخاب آن هستید، با این مقاله از مجله اینترنتی لی‌لی‌مگ همراه شوید.

روغن موتور چیست و چه وظایفی دارد؟

روغن موتور یکی از مشتقات نفت و یک ماده‌ی ضروری برای محافظت از موتور خودرو است. همانطور که می‌دانید، موتور خودرو یک سیستم مکانیکی است که در آن یک پیستون متحرک دورن محفظه‌ای فلزی جابجا می‌شود. در نتیجه‌ی این جابجایی، بین اجزای فلزی دورن موتور تماس و سایش رخ می‌دهد که به مرور زمان باعث آسیب به قطعات می‌شود. برای این که این سایش و اصطکاک به حداقل رسیده و از آسیب‌های آن جلوگیری شود، استفاده از روان‌کار درون موتور ضروری است. این روان‌کار در اصطلاح روغن موتور نامیده می‌شود.
روغن موتور علاوه بر کاهش اصطکاک و جلوگیری از تخریب پیستون و سیلندر، به خنک کردن موتور هم کمک می‌کند. از آنجایی که فرآیند احتراق درون موتور با تولید گرما و افزایش دما همراه است، نقش خنک کنندگی روغن موتور باعث کاهش آسیب‌های ناشی از افزایش دما به اجزای موتور می‌شود.
در مجموع می‌توان وظایف روغن موتور خودرو را در موارد زیر خلاصه کرد:

• کاهش اصطکاک و ساییدگی بین اجزای فلزی داخل موتور
• خنک‌ کاری موتور و جلوگیری از آسیب رسیدن به اجزای موتور در اثر افزایش دما
• پاکسازی موتور از دوده و سایر محصولات زاید ناشی از احتراق
• جلوگیری از اکسیدن شدن و زنگ‌زدگی اجزای داخلی موتور
• جلوگیری از تشکیل لجن در محفظه‌ی موتور
• کاهش ضربات ناشی از احتراق در موتور خودرو

با توجه به توضیحات فوق مشخص است که روغن موتور نقشی حیاتی در خودرو دارد. از طرفی هر موتور با توجه به ویژگی‌هایی که دارد، به روغن موتوری با کیفیت و مشخصات متفاوتی نیاز دارد. به همین دلیل برای انتخاب روغن موتور مناسب برای خودرو باید با انواع روغن موتور آشنا شوید.

آشنایی با انواع روغن موتور خودرو

به طور کلی روغن موتور انواع خودروها از مشتقات نفتی تولید می‌شود. اما ماده‌ی پایه‌ای برای تولید روغن و ساختار شیمیایی آن متغیر خواهد بود. این موضوع یکی از عوامل موثر بر کیفیت و عملکرد روغن‌های موتور است. هرچه اصلاح ساختار شیمیایی بهتر صورت گیرد و ناخالصی‌های نفت در فرآیند تولید بیشتر حذف شود، روغن موتور کیفیت بهتری خواهد داشت. پایه‌ی روغن موتور به عنوان عاملی موثر بر طول عمر روغن‌ها و مدت زمان کاری آنها در موتور شناخته می‌شود. در ادامه به توضیح بیشتر طبقه بندی انواع روغن موتور براساس پایه ساخت می‌پردازیم:

روغن موتور سنتتیک یا تمام سنتتیک

روغن سنتتیک (Full Synthetic) بهترین نوع روغن‌های موتور از نظر ساختار شیمیایی است. تمام ناخالصی‌ها در فرآیند تولید این روغن حذف شده و ساختار شیمیایی روغن به گونه‌ای اصلاح می‌شود که بهترین روانکاری و بیشترین مقاومت را دارد. روغن‌های سنتتیک با توجه به تکنولوژی بالای ساخت، نسبت به سایر روغن‌ها گران‌تر بوده و معمولا در خودرو‌های لوکس از برند‌های مختلف مثل بنز، تویوتا، کیا و هیوندای استفاده می‌شود. از دیگر مزایای روغن موتور سنتتیک می‌توان به غير خورنده و غير سمی بودن، کاهش مصرف روغن به دليل عمر بيشتر، تبخير شوندگی پايين، دمای سوختن بالا، مقاومت بالا در برابر اکسيداسيون، دارا بودن شاخص ويسکوزيته بالا به صورت طبيعی، کاهش مصرف سوخت تا 2.4 درصد و نقطه روان شدن پايين اشاره کرد. اما آیا تمام خودروها می‌توانند از روغن موتور سنتتیک استفاده کنند؟ برای یافتن پاسخ این پرسش، شما را به دیدن ویدیوی زیر دعوت می‌کنیم:

مشاهده در یوتیوب مشاهده در آپارات

روغن موتور نیمه سنتتیک

روغن نیمه سنتتیک (Semi Synthetic) ترکیبی از روغن‌های مینرال و سنتتیک است. ساختار شیمیایی این روغن با توجه به فرآیند تولید، به خوبی اصلاح شده‌است تا روغن از نظر عملکردی در سطح مناسبی باشد. با وجود این که روغن‌های سنتتیک از نظر کیفیت و عملکرد سطح بالاتری نسبت به روغن‌های نیمه سنتتیک دارند، ولی استفاده از روغن‌های سنتتیک در بسیاری از خودروها از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست. مثلا بهترین انتخاب برای روغن موتور تیبا یا روغن موتور ساینا روغن‌های نیمه سنتتیک است و استفاده از روغن‌های تمام سنتتیک در این خودروها فقط باعث افزایش هزینه‌ها می‌شود. البته قیمت روغن نیمه سنتتیک بالاتر از روغن‌ موتور مینرال و عمر آن نیز طولانی‌تر است (منبع).

روغن موتور مینرال یا معدنی

پایه‌ی روغن موتور معدنی یا مینرال (Mineral) نفت خام است و عملا هیچ گونه اصلاح ساختار شیمیایی در فرآیند ساخت آن صورت نمی‌گیرد. از این روغن موتور معمولا در خودرو‌های کلاسیک و قدیمی استفاده می-شود. روغن¬های مینرال ارزان‌ترین نوع روغن هستند و با توجه به فرآیند تولید، عمر کوتاه‌تری در موتور دارند (منبع).
در نظر داشته باشید که اگر روغن موتور مناسب خودروی شما از پایه نیمه سنتتیک است، هرگز نباید از روغن مینرال برای خودرو استفاده کنید. همچنین اگر روغن موتور تمام سنتتیک برای خودروی شما مناسب است، هرگز نباید از روغن‌های مینرال یا نیمه سنتتیک استفاده کنید.

روغن موتور فلاشینگ

مایع فلاشینگ روغن‌هایی با گرید 0W-20 و تقریبا شبیه به آب است. این مایع برای پاکسازی موتور در خودروهای هیبریدی و امروزی استفاده می‌شود. بنابراین نمی‌توان این مدل از انواع روغن موتور را یک روان‌کار نامید. در واقع از این روغن در پروسه‌ای به نام فلاش و پس از تخلیه‌ی کامل روغن موجود در موتور، برای پاکسازی کامل رسوبات و آلودگی‌های درون موتور استفاده می‌شود.

راهنمای انتخاب روغن موتور مناسب برای خودرو

مراجعه به دفترچه‌ی راهنمای خودرو بهترین روش برای انتخاب و خرید روغن موتور است. معمولا کمپانی سازنده با توجه به مشخصات فنی خودرو، ویسکوزیته (گرانروی) و استاندارد‌های مناسب برای روغن موتور را اعلام می‌کند. در کنار این مسائل، شرایط آب و هوایی نیز در انتخاب روغن موتور موثر است. زیرا تغییرات دمایی با اثر گذاشتن بر خواص روغن، عملکرد آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابرین در خرید روغن موتور به این نکته نیز توجه کنید.
احتمالا شما برای خرید روغن موتور با یکسری از ارقام و حروف مواجه شده‌اید و تمایل دارید با مفهوم آن آشنا شوید. این ارقام بیانگر فاکتور‌های عملکرد و استاندارد روغن است. در ادامه با این موارد آشنا می‌شویم:

سطح کیفیت یا شاخص API در انواع روغن موتور

هر روغن موتوری یک شاخص سطح کیفیت دارد. در طرف مقابل خودرو‌های مختلف نیز با توجه به استاندارد‌های ساخت، به روغن موتوری با یک حداقل کیفیت نیاز دارند. این حداقل سطح کیفیت روغن در دفترچه‌ی راهنمای خودرو توسط سازندگان اعلام می‌شود. بنابراین روغن موتوری که شما برای خودروی خود خریداری می‌کنید، باید حداقل استاندارد لازم را داشته‌باشد در غیر این صورت موتور خودروی شما به خوبی کار نکرده و آسیب می‌بیند. البته اگر روغن با درجه‌ی کیفی بالاتر خریداری کنید، نه تنها آسیبی به خودرو وارد نمی‌شود، بلکه عملکرد موتور بهبود نیز می‌یابد.
برای یکسان‌سازی شاخص کیفیت روغن بین سازندگان مختلف در جهان، انجمن نفت آمریکا (American Petroleum Institute) شاخصی به نام API طراحی کرده‌است. این شاخص از دو حرف انگلیسی تشکیل می‌شود که روی قوطی‌های روغن نیز درج می‌شود. حرف اول مشخص کننده‌ی نوع سوخت خودرو (دیزلی یا بنزینی) است که برای انواع روغن موتور بنزینی از حرف S و انواع روغن موتور دیزلی از حرف C استفاده می‌شود. حرف دوم نیز درجه‌ی کیفی روغن را مشخص می‌کند. این حرف نیز یکی از حروف انگلیسی است که از A شروع شده و تا N می‌رود. هرچه از A به سمت N برویم، کیفیت روغن افزایش می‌یابد. البته روغن‌های بنزینی با کیفیت SA، SB، SC، SD، SE، SF، SG و SH در حال حاضر از رده خارج شده‌اند. امروزه سازندگان روغن موتور محصولات خود را با درجات کیفی SJ، SL، SM و SN تولید می‌کنند.

ویسکوزیته یا استاندارد SAE در انواع روغن موتور

عملکرد روغن موتور وابسته به خواص آن و به طور ویژه ویسکوزیته یا گرانروی روغن است. ویسکوزیته به معنای میزان علظت روغن است. یعنی هرچه بیشتر باشد، روغن غلظت بیشتری داشته و سرعت جاری شدن آن از روی یک سطح شیبدار کمتر است. نکته‌ی مهم درباره‌ی انواع ویسکوزیته روغن موتور این است که در شرایط آب و هوایی مختلف و تغییرات دمایی تغییر می‌کند و همین موضوع عملکرد روغن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
گرانروی روغن موتور در دمای پایین و آب و هوای سرد افزایش می‌یابد و در نتیجه حرکات آن بین قطعات موتور به آرامی صورت می‌گیرد. این موضوع می‌تواند باعث آسیب به موتور در استارت اول شود. بنابراین لازم است که روغن موتور در زمستان به اندازه‌ی کافی رقیق باشد تا در صورت بروز این پدیده، آسیبی به موتور وارد نشود. در طرف مقابل، گرانروی روغن موتور در دمای بالا و آب و هوای گرم کاهش می‌یابد. این اتفاق باعث رقیق شدن روغن و از بین رفتن خاصیت روانکاری آن می‌شود. این پدیده قطعا به موتور خودروی شما آسیب می‌رساند. بنابراین لازم است که روغن موتور در تابستان به اندازه‌ی کافی سنگین باشد تا مشکلی برای موتور ایجاد نشود.
در ابتدا روغن‌های موتور به صورت تک درجه‌ای یا مونو گرید (Mono Grade) تولید می‌شدند و فقط قابلیت کار در یکی از دما‌های بالا یا پایین را داشتند. به دلیل مشکلات این روغن‌ها، در ادامه روغن‌های چند درجه‌ای یا مولتی گرید (Multi Grade) یا چهار فصل جایگزین شدند. در این روغن‌ها به دلیل وجود ترکیبات خاص پلیمری، گرانروی روغن در دما‌های مختلف کنترل می‌شود. بنابراین روغن قابلیت‌های خود را در یک محدوده دمایی مشخص حفظ می‌کند و برای تمام فصول سال مناسب است. اما منظور از استاندارد SAE در روغن موتور چیست؟

سازندگان روغن موتور محصولات خود را با درجات مختلف ویسکوزیته تولید می‌کنند. کمپانی‌های خودروسازی نیز ویسکوزیته‌ی متناسب با خودروی خود را در دفترچه‌ی راهنما ذکر می‌کنند. برای یکسان‌سازی ادبیات در این حوزه‌ی صنعتی، انجمن مهندسین خودرو (Society or Automotive Engineers) استانداردی به نام SAE پیشنهاد داده‌است که سازندگان روغن موتور نیز ویژگی محصول خود را بر همین اساس روی قوطی‌های روغن درج می‌کنند. این شاخص به شکل عباراتی نظیر SAE 10W-40 نمایش داده می‌شود. عدد اول از سمت چپ نشان‌دهنده‌ی ویسکوزیته‌ی روغن در دمای پایین، W حرف اول Winter (زمستان) و عدد سمت راست نشان‌دهنده‌ی ویسکوزیته‌ی روغن در دمای بالاست (منبع). همچنین برای محدوده‌ی دمایی روغن‌ها از جدول مشخصات انواع روغن موتور مطابق نمودار زیر استفاده می‌شود:

براساس کدهای روغن موتور در شکل بالا، اگر محدوده‌ی دمای شهر تهران (منفی 10 تا 40 درجه سانتی‌گراد) در نظر گرفته شود، روغن موتور باید در دمای بالا گرانروی خود را حفظ کند. بنابراین روغن‌های 10W-40 و 15W-40 انتخاب‌های مناسبی هستند.
مشخص است که در شهر‌های با آب و هوای گرم مثل یزد، اصفهان، کرمان، اهواز و بندرعباس استفاده از روغن موتور با عدد سمت راست بزرگتر مثل 10W-50، 5W-50 و 0W-50 مناسب است. همچنین استفاده از روغن با عدد سمت چپ کمتر مثل 0W-20، 0W-30 و 0W-40 برای مناطق سردسیر مثل همدان، شهرکرد، اردبیل، تبریز و سنندج مناسب خواهد بود. پس بهتر است این موارد را برای انتخاب روغن موتور مناسب در نظر داشته باشید. در ادامه شما را با بهترین برندهای روغن آشنا می‌کنیم.

آشنایی با انواع روغن موتور ایرانی و خارجی

پیش از آن که با بهترین انواع برند روغن موتور ایرانی و خارجی آشنا شوید، باید نکاتی را درباره مشخصات یک روغن موتور اصل و باکیفیت بدانید. این موارد عبارتند از:

• روغن موتور باکیفیت و اصل نباید خیلی غلیظ یا خیلی رقیق باشد. یک روغن موتور خوب باید غلظت مناسبی داشته باشد.
• یک روغن موتور خوب روغنی است که به تدریج در موتور خودرو سیاه شود. به این معنا که رفته رفته ناخالصی‌ها و دوده‌های دورن موتور را جذب کند.
• یک روغن اصل و باکیفیت باید بدون بو باشد. بنابراین اگر پس از باز کردن درب روغن موتور، بوی تندی به مشامتان خورد، احتمالا روغن موتور تقلبی است.
• روغن موتور خوب و اصل باید شفاف باشد. اگر روغن شفاف نبود یا رنگ آن سیاه بود، قطعا تقلبی است.
• روغن موتور باید فاقد هرگونه جسم زائد و اجسام کوچک شناور باشد.

انواع روغن موتور خارجی در ایران

به طور کلی قیمت انواع روغن موتور خارجی در مقایسه با روغن‌های ایرانی بالاتر است. پس اگر تصمیم دارید برای خودروی خود از روغن‌های خارجی استفاده کنید، باید هزینه گزافی را برای این کار بپردازید. از بهترین و پرفروش‌ترین انواع روغن موتور های خارجی موجود در بازار ایران می‌توان به برندهای زیر اشاره کرد:

روغن موتور توتال

برند فرانسوی توتال از معتبرترین برندهای روغن موتور در جهان است. استفاده از روغن‌های این برند بهترین انتخاب برای روغن موتور پژو 405 ، روغن موتور پژو 207 و سایر خودروهای پژو است. برای آگاهی از آخرین قیمت روغن موتور توتال به لینک زیر مراجعه کنید:

آگاهی از آخرین قیمت و خرید اینترنتی

روغن موتور کاسترول

کاسترول یک شرکت بریتانیایی و مشهور در حوزه تولید روغن موتور است. محصولات مختلف این شرکت نظیر روغن موتور کاسترول مگناتک 10w40 در بازار ایران بسیار پرفروش هستند و در انواع خودروها نظیر سمند و دنا از آنها استفاده می‌شود. برای آگاهی از آخرین قیمت روغن موتور کاسترول به لینک زیر مراجعه کنید:

آگاهی از آخرین قیمت و خرید اینترنتی

روغن موتور لیکومولی

لیکومولی یک شرکت آلمانی و مشهور در زمینه‌ی تولید روغن موتور و سایر روانکارهای خودرو است که کار خود را در سال 1957 میلادی آغاز کرده است. محصولات مختلف این شرکت برای انواع خودروهای ایرانی و خارجی قابل است. برای آگاهی از آخرین قیمت روغن موتور لیکومولی به لینک زیر مراجعه کنید:

آگاهی از آخرین قیمت و خرید اینترنتی

روغن موتور ادینول

ادینول یک کمپانی مشهور آلمانی و یکی از مدرن‌ترین و بزرگ‌ترین کمپانی‌های تولیده کننده‌ی روغن موتور و سایر روانکارهای خودرو است. روغن‌های 10w40، 5w40 و 5w30 این برند کیفیت بسیار بالایی داشته و برای انواع مختلف خودروهای خارجی و داخلی قابل استفاده است. برای آگاهی از آخرین قیمت روغن موتور ادینول به لینک زیر مراجعه کنید:

آگاهی از آخرین قیمت و خرید اینترنتی

انواع روغن موتور ایرانی

با توجه به افزایش شدید قیمت روغن موتورهای خارجی و عدم اعتماد نسبت به اصل بودن این محصولات، استقبال از روغن موتورهای ایرانی در حال افزایش است. از بهترین برندهای ایرانی روغن موتور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

روغن موتور بهران

شرکت بهران یکی از قدیمی‌ترین و خوش‌نام‌ترین تولیدکنندگان روغن موتور و سایر فرآورده‌های نفتی در ایران است. روغن موتور بهران سوپر پیشتاز 10w40، بهران سوپر پیشتاز 20w50، بهران سوپر رانا 5w30، بهران تکتاز و بهران رخش از پرفروش‌ترین محصولات این برند هستند و محبوب‌ترین محصولات نزد دارندگان خودروهای سایپا، تیبا، سمند و پژو 405 محسوب می‌شوند. برای آگاهی از آخرین قیمت روغن موتور بهران به لینک زیر مراجعه کنید:

آگاهی از آخرین قیمت و خرید اینترنتی

روغن موتور اسپیدی

روغن موتور اسپیدی محصولی از شرکت نفت سپاهان است و از جمله برندهای پرفروش روغن ایرانی محسوب می‌شود. روغن موتور اسپیدی پلاتینوم 10w40، اسپیدی سوپر پاور 10w40 و اسپیدی سوپر پاور 20w50 از محصولات پرفروش این شرکت هستند. برای آگاهی از آخرین قیمت روغن موتور اسپیدی به لینک زیر مراجعه کنید:

آگاهی از آخرین قیمت و خرید اینترنتی

روغن موتور کاسپین

روغن موتور کاسپین محصول شرکت فومن شیمی، یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین برندهای تولیدکننده محصولات مرتبط با خودرو، است. روغن موتورهای نیمه سنتتیک 10w40 و روغن موتور چهار فصل کاسپین از پروفروش‌ترین محصولات این شرکت هستند. برای آگاهی از آخرین قیمت روغن موتور کاسپین به لینک زیر مراجعه کنید:

آگاهی از آخرین قیمت و خرید اینترنتی

سخن پایانی درباره انواع روغن موتور خودرو

روغن موتور انواع مختلفی دارد. نکته‌ی مهم این است که با انواع آن آشنا شوید و با آگاهی کامل بهترین روغن برای خودروی خود را انتخاب کنید. در این مقاله تلاش کردیم تا شما را در این مورد راهنمایی کنیم. در پایان با جمع‌بندی زیر در قالب پرسش و پاسخ همراه شوید. در ضمن اگر سوال دیگری درباره انواع روغن موتور ماشین دارید، آن را در قسمت نظرات از ما بپرسید.

دسته بندی انواع روغن موتور