روغن موتور

روغن موتور؛ راهنمای انتخاب روغن موتور خودرو

روغن موتور یکی از اجزای ضروری برای موتور خودرو است. موتور خودرو یک سیستم مکانیکی است که در آن یک پیستون متحرک دورن محفظه‌ای فلزی جابجا می‌شود. در نتیجه‌ی این جابجایی، بین اجزای فلزی دورن موتور تماس و سایش رخ می‌دهد که به مرور زمان باعث آسیب به قطعات می‌شود. برای این که این سایش و اصطکاک به حداقل رسیده و از آسیب‌های آن جلوگیری شود، استفاده از روان‌کار درون موتور ضروری است. این روان‌کار در اصطلاح روغن موتور نامیده می‌شود. روغن موتور علاوه بر کاهش اصطکاک و جلوگیری از تخریب پیستون و سیلندر، به خنک‌کاری بهتر موتور و پاکسازی موتور از دوده، رسوبات و سایر ترکیبات مضر کمک می‌کند. با توجه به توضیحات فوق مشخص است که روغن موتور نقشی حیاتی در خودرو دارد. از طرفی هر موتور با توجه به ویژگی‌هایی که دارد، به روغن موتوری با کیفیت و مشخصات متفاوتی نیاز دارد. آگاهی از این مشخصات، مهمترین نکته درباره انتخاب روغن موتور مناسب برای خودرو است. در ادامه با مجله اینترنتی لی‌لی‌مگ همراه باشید تا به بررسی مشخصات انواع روغن موتور بپردازیم.

راهنمای خرید روغن موتور مناسب خودروی شما

راهنمای انتخاب روغن موتور مناسب برای خودرو

مراجعه به دفترچه‌­ی راهنمای خودرو بهترین روش برای انتخاب و خرید روغن موتور است. معمولا کمپانی سازنده با توجه به مشخصات فنی خودرو، ویسکوزیته (گرانروی) و استاندارد­های مناسب برای روغن موتور را اعلام می­کند. در کنار این مسائل، شرایط آب و هوایی نیز در انتخاب روغن موتور موثر است. در واقع تغییرات دمایی با اثر گذاشتن بر خواص روغن، عملکرد آن را تحت تاثیر قرار می­دهد. بنابرین در خرید روغن موتور به این نکته نیز توجه کنید.

احتمالا شما برای خرید روغن موتور با یکسری از ارقام و حروف مواجه شده­‌اید و تمایل دارید با مفهوم آن آشنا شوید. این ارقام در واقع بیانگر فاکتور­های عملکرد و استاندارد روغن است. در ادامه با این موارد آشنا می­‌شویم:

سطح کیفیت یا شاخص API در انواع روغن موتور

هر روغن موتوری یک شاخص سطح کیفیت دارد. در طرف مقابل خودرو­های مختلف نیز با توجه به استاندارد­های ساخت، به روغن موتوری با یک حداقل کیفیت نیاز دارند. این حداقل سطح کیفیت روغن در دفترچه­‌ی راهنمای خودرو توسط سازندگان اعلام می­‌شود. بنابراین روغن موتوری که شما برای خودروی خود خریداری می‌­کنید، باید حداقل استاندارد لازم را داشته­‌ باشد در غیر این صورت موتور خودروی شما به خوبی کار نکرده و آسیب می­بیند. البته اگر روغن با درجه­‌ی کیفی بالاتر خریداری کنید، نه تنها آسیبی به خودرو وارد نمی‌­شود، بلکه عملکرد موتور بهبود نیز می‌­یابد.

برای یکسان­‌سازی شاخص کیفیت روغن بین سازندگان مختلف در جهان، انجمن نفت آمریکا (American Petroleum Institute) شاخصی به نام API طراحی کرده‌­است. این شاخص از دو حرف انگلیسی تشکیل می­‌شود که روی قوطی­‌های روغن نیز درج می­‌شود. حرف اول مشخص کننده­‌ی نوع سوخت خودرو (دیزلی یا بنزینی) است که برای خودرو­های بنزینی از حرف S استفاده می­شود. حرف دوم نیز درجه­‌ی کیفی روغن را مشخص می­‌کند. این حرف نیز یکی از حروف انگلیسی است که از A شروع شده و تا N می­رود. هرچه از A به سمت N برویم، کیفیت روغن افزایش می­‌یابد. البته روغن­‌های موتور با کیفیت SA، SB، SC، SD، SE، SF، SG و SH در حال حاضر از رده خارج شده‌­اند. امروزه سازندگان روغن موتور محصولات خود را با درجات کیفی SJ، SL، SM و SN تولید می­‌کنند.

راهنمای انتخاب بهترین روغن موتور برای خودرو

ویسکوزیته یا استاندارد SAE در انواع روغن موتور

عملکرد روغن موتور وابسته به خواص آن و به طور ویژه ویسکوزیته یا گرانروی روغن است. نکته­‌ی مهم درباره‌­ی ویسکوزیته این است که در شرایط آب و هوایی مختلف و تغییرات دمایی تغییر می‌کند و همین موضوع عملکرد روغن را تحت تاثیر قرار می­‌دهد.

گرانروی روغن موتور در دمای پایین و آب و هوای سرد افزایش می­‌یابد و در نتیجه حرکات آن بین قطعات موتور به آرامی صورت می­‌گیرد. این موضوع می­‌تواند باعث آسیب به موتور در استارت اول شود. بنابراین لازم است که روغن موتور در زمستان به اندازه‌­ی کافی رقیق باشد تا در صورت بروز این پدیده، آسیبی به موتور وارد نشود. در طرف مقابل، گرانروی روغن موتور در دمای بالا و آب و هوای گرم کاهش می­‌یابد. این اتفاق باعث رقیق شدن روغن و از بین رفتن خاصیت روانکاری آن می­‌شود. این پدیده قطعا به موتور خودروی شما آسیب می‌­رساند. بنابراین لازم است که روغن موتور در تابستان به اندازه‌­ی کافی سنگین باشد تا مشکلی برای موتور ایجاد نشود.

در ابتدا روغن­‌های موتور به صورت تک درجه‌ای یا مونو گرید (Mono Grade) تولید می­‌شدند و فقط قابلیت کار در یکی از دما­های بالا یا پایین را داشتند. به دلیل مشکلات این روغن‌­ها، در ادامه روغن­‌های چند درجه‌ای یا مولتی گرید (Multi Grade) یا چهار فصل جایگزین شدند. در این روغن­‌ها به دلیل وجود ترکیبات خاص پلیمری، گرانروی روغن در دما­های مختلف کنترل می­‌شود. بنابراین روغن قابلیت­‌های خود را در یک محدوده دمایی مشخص حفظ می­‌کند و برای تمام فصول سال مناسب است. اما منظور از استاندارد SAE در روغن موتور چیست؟

سازندگان روغن موتور محصولات خود را با درجات مختلف ویسکوزیته تولید می­‌کنند. کمپانی­‌های خودروسازی نیز ویسکوزیته­‌ی متناسب با خودروی خود را در دفترچه­‌ی راهنما ذکر می­‌کنند. برای یکسان‌­سازی ادبیات در این حوزه­‌ی صنعتی، انجمن مهندسین خودرو (Society or Automotive Engineers) استانداردی به نام SAE پیشنهاد داده­‌است که سازندگان روغن موتور نیز ویژگی محصول خود را بر همین اساس روی قوطی­‌های روغن درج می­‌کنند. این شاخص به شکل عباراتی نظیر SAE 10W-40 نمایش داده می­‌شود. عدد اول از سمت چپ نشان­‌دهنده­‌ی ویسکوزیته­‌ی روغن در دمای پایین، W حرف اول Winter (زمستان) و عدد سمت راست نشان‌دهنده­‌ی ویسکوزیته­‌ی روغن در دمای بالاست (منبع). همچنین برای محدوده‌­ی دمایی روغن­‌ها نیز از نمودار زیر استفاده می­‌شود:

جدول روغن موتور براساس ویسکوزیته و دما

براساس کدهای روغن موتور در شکل بالا، اگر محدوده‌­ی دمای شهر تهران (منفی 10 تا 40 درجه سانتی­گراد) در نظر گرفته شود، روغن موتور باید در دمای بالا گرانروی خود را حفظ کند. بنابراین روغن­‌های 10W-40 و 15W-40 انتخاب­‌های مناسبی هستند.

مشخص است که در شهر­های با آب و هوای گرم مثل یزد، اصفهان، کرمان، اهواز و بندرعباس استفاده از روغن موتور با عدد سمت راست بزرگتر مثل 10W-50، 5W-50 و 0W-50 مناسب است. همچنین استفاده از روغن با عدد سمت چپ کمتر مثل 0W-20، 0W-30 و 0W-40 برای مناطق سردسیر مثل همدان، شهرکرد، اردبیل، تبریز و سنندج مناسب خواهد بود. پس بهتر است این موارد را برای انتخاب روغن موتور مناسب در نظر داشته باشید.

آشنایی با انواع روغن موتور خودرو

به طور کلی روغن موتور از مشتقات نفتی تولید می­‌شود. اما ماده­‌ی پایه‌­ای برای تولید روغن و ساختار شیمیایی آن متغیر خواهد بود. این موضوع یکی از عوامل موثر بر کیفیت و عملکرد روغن‌های موتور است. هرچه اصلاح ساختار شیمیایی بهتر صورت گیرد و ناخالصی­‌های نفت در فرآیند تولید حذف شود، روغن موتور کیفیت بهتری خواهد داشت. پایه‌­ی روغن موتور به عنوان عاملی موثر بر طول عمر روغن‌­ها و مدت زمان کاری آنها در موتور شناخته می­‌شود. به طور کلی روغن‌­های موتور از نظر پایه‌­ای به چند دسته تقسیم می­‌شوند:

روغن موتور مینرال یا معدنی 

پایه‌ی روغن موتور معدنی یا مینرال (Mineral) نفت خام است و عملا هیچ گونه اصلاح ساختار شیمیایی در فرآیند ساخت آن صورت نمی­‌گیرد. از این روغن موتور معمولا در خودرو­های کلاسیک و قدیمی استفاده می­‌شود. روغن­‌های مینرال ارزان­‌ترین نوع روغن هستند و با توجه به فرآیند تولید، عمر کوتاه‌­تری در موتور دارند (منبع).

روغن موتور سنتتیک یا تمام سنتتیک

روغن سنتتیک (Full Synthetic) بهترین نوع روغن­‌های موتور از نظر ساختار شیمیایی است. تمام ناخالصی‌­ها در فرآیند تولید این روغن حذف شده و ساختار شیمیایی روغن به گونه‌­ای اصلاح می‌شود که بهترین روانکاری و بیشترین مقاومت را دارد. روغن­‌های سنتتیک با توجه به تکنولوژی بالای ساخت، نسبت به سایر روغن‌­ها گران­‌تر بوده و معمولا در خودرو­های لوکس از برند­های مختلف مثل بنز، تویوتا، کیا و هیوندای استفاده می‌­شود. از دیگر مزایای روغن موتور سنتتیک می‌توان به غير خورنده و غير سمی بودن، کاهش مصرف روغن به دليل عمر بيشتر، تبخير شوندگی پايين، دمای سوختن بالا، مقاومت بالا در برابر اکسيداسيون، دارا بودن شاخص ويسکوزيته بالا به صورت طبيعی، کاهش مصرف سوخت تا 2.4 درصد و نقطه روان شدن پايين اشاره کرد. اما آیا تمام خودروها می‌توانند از روغن موتور سنتتیک استفاده کنند. برای یافتن پاسخ این پرسش، شما را به دیدن ویدیوی زیر دعوت می‌کنیم:

روغن موتور نیمه سنتتیک

روغن نیمه سنتتیک (Semi Synthetic) ترکیبی از روغن­‌های مینرال و سنتتیک است. ساختار شیمیایی این روغن با توجه به فرآیند تولید، به خوبی اصلاح شده‌­است تا روغن از نظر عملکردی در سطح مناسبی باشد. با وجود این که روغن­‌های سنتتیک از نظر کیفیت و عملکرد سطح بالاتری دارند، ولی استفاده از روغن­‌های نیمه سنتتیک انتخاب به صرفه‌­تری برای خودرو­های گروه سایپا و ایران­خودرو است. قیمت این نوع روغن موتور بالاتر از روغن‌ موتور مینرال و عمر آن نیز طولانی‌­تر است (منبع).

روغن موتور فلاشینگ

مایع فلاشینگ روغن‌هایی با گرید 0W-20 و تقریبا شبیه به آب است. این مایع برای پاکسازی موتور در خودروهای هیبریدی و امروزی استفاده می‌شود. بنابراین نمی‌توان این مدل از انواع روغن موتور را یک روان‌کار نامید. در واقع از این روغن در پروسه‌ای به نام فلاش و پس از تخلیه‌ی کامل روغن موجود در موتور، برای پاکسازی کامل رسوبات و آلودگی‌های درون موتور استفاده می‌شود.

در نظر داشته باشید که اگر روغن موتور مناسب خودروی شما از پایه نیمه سنتتیک است، هرگز نباید از روغن مینرال برای خودرو استفاده کنید. همچنین اگر روغن موتور تمام سنتتیک برای خودروی شما مناسب است، هرگز نباید از روغن‌های مینرال یا نیمه سنتتیک استفاده کنید.

بهترین روغن موتور خودرو را چگونه انتخاب کنیم؟

آشنایی با انواع روغن موتور ایرانی و خارجی

به طور کلی قیمت انواع روغن موتور خارجی در مقایسه با روغن‌های ایرانی بالاتر است. پس اگر تصمیم دارید برای خودروی خود از روغن‌های خارجی استفاده کنید، باید هزینه گزافی را برای این کار بپردازید. از بهترین و پرفروش‌ترین روغن موتورهای خارجی موجود در بازار ایران می‌توان به روغن موتور فوسر، روغن موتور الف، روغن موتور کاسترول، روغن موتور ادینول و روغن موتور لیکومولی اشاره کرد. از بهترین برندهای ایرانی روغن موتور هم می‌توان به روغن موتور بهران پیشتاز، روغن موتور بهران سوپر پیشتاز، روغن موتور ایرانول، روغن موتور کاسپین، روغن موتور اسپیدی و روغن موتور پارس سوپر پایا اشاره کرد.

نحوه تشخیص روغن موتور اصل و تقلبی

برای انتخاب روغن موتور اصل و باکیفیت به نکات زیر توجه کنید:

  • روغن موتور باکیفیت و اصل نباید خیلی غلیظ یا خیلی رقیق باشد. یک روغن موتور خوب باید غلظت مناسبی داشته باشد.
  • یک روغن موتور خوب روغنی است که به تدریج در موتور خودرو سیاه شود. به این معنا که رفته رفته ناخالصی‌ها و دوده‌های دورن موتور را جذب کند.
  • یک روغن اصل و باکیفیت باید بدون بو باشد. بنابراین اگر پس از باز کردن درب روغن موتور، بوی تندی به مشامتان خورد، احتمالا روغن موتور تقلبی است.
  • روغن موتور خوب و اصل باید شفاف باشد. اگر روغن شفاف نبود یا رنگ آن سیاه بود، قطعا تقلبی است.
  • روغن موتور باید فاقد هرگونه جسم زائد و اجسام کوچک شناور باشد.
بهترین مارک روغن موتور چیست؟

تا به اینجا شما را با مشخصات روغن موتور مناسب با خودروهای مختلف آشنا کردیم. همچنین برای آشنایی بیشتر با برندهای معتبر روغن موتور، مقایسه روغن موتورهای ایرانی و خارجی، خرید انواع روغن موتور خودرو، بهترین زمان تعویض روغن موتور خودرو و همچنین آشنایی با روغن موتور خودروهای مختلف مثل روغن موتور پژو 405، روغن موتور پژو 207 و سایر خودروهای پژو، روغن موتور MVM 315 و سایر خودروهای خانواده‌ی ام وی ام، روغن موتور لیفان X60 و سایر خودروهای خانواده لیفان، روغن موتور جک J5 و سایر خودروهای جک، روغن موتور سمند و … با صفحه‌ی روغن موتور لی‌لی‌مگ همراه شوید.