بیمه موضوعی است که از دیرباز مورد توجه بشر قرار داشته است. مورخان نخستین استفاده از مفهوم بیمه را به هزاره‌ی دوم و سوم قبل از میلاد مرتبط می‌دانند. مطابق لوح حمورابی بازرگانان دریایی در تمدن بابل برای کاهش خطرات سفرهای دریایی نوعی قرارداد بیمه‌ای تنظیم می‌کردند. در ایران باستان نیز مفهوم بیمه برای جبران خسارت مردم در اثر حوادث طبیعی مثل آتش‌سوزی و خشکسالی مطرح بود. هر چند مفهوم بیمه قدمتی باستانی در ایران و جهان دارد، اما صنعت بیمه به شکل امروزی در اواخر سلطنت قاجار و توسط شرکت‌های روسی وارد ایران شد. در این مطلب از مجله اینترنتی لی‌لی‌مگ بررسی کوتاهی بر روی صنعت بیمه و گردش مالی صنعت بیمه در ایران و جهان خواهیم داشت.
بیمه چیست و چرا باید از آن استفاده کنیم؟
بیمه در لغت به معنای “اطمینان دادن به شخص” است. مطابق فرهنگ معین این واژه برگفته از “بیما”، یک واژه هندی یا اردو، است. در عمل بیمه قراردادی بین دو طرف است که در آن فردی تعهد می‌کند (بیمه‌گر) در برابر دریافت وجهی از طرف مقابل (بیمه‌گذار)، در صورت وقوع حوادث و آسیب‌های ذکر شده در قرارداد، خسارت وارده را جبران کند یا وجه مشخصی را به بیمه‌گذار بپردازد. به وجهی که بیمه‌گذار برای ایجاد تعهد به بیمه‌گر می‌دهد، در اصطلاح حق بیمه می‌گویند. همچنین به چیزی که تعهد جبران خسارت روی آن شرط می‌شود موضوع بیمه می‌گویند. به زبان ساده‌تر می‌توان بیمه را روشی برای مدیریت ریسک و خطرات دانست که در آن ریسک از یک فرد به یک سازمان قدرتمند منتقل می‌شود.
آشنایی با انواع بیمه های بازرگانی و اجتماعی در ایران
همانطور که عنوان شد، در هر قرارداد بیمه‌ای موضوع بیمه متفاوت خواهد بود. به طور کلی بیمه به دو دسته‌ی بیمه اجتماعی و بیمه بازرگانی تقسیم می‌شود. بیمه‌های اجتماعی معمولا اجباری هستند. یعنی مطابق قانون هر کسی که کار می‌کند، باید بیمه شود. کارفرما ملزم می‌شود که بخشی از حق بیمه را بپردازد و بقیه‌ی آن از دستمزد فرد کم می‌شود. البته معمولا درصد زیادی از حق بیمه بر عهده‌ی کارفرما خواهد بود.
بیمه بازرگانی برخلاف اسمش صرفا در حوزه‌ی تجارت نیست. این بیمه‌ها معمولا به سه گروه اصلی بیمه اشخاص، بیمه اموال، بیمه مسئولیت و یک گروه به نام بیمه های خاص تقسیم می‌شود. هر کدام از این گروه‌ها موضوعات مختلفی را مطابق تقسیم بندی زیر شامل می‌شود:
- بیمه اشخاص: بیمه عمر، بیمه حادثه، بیمه مسافرت و بیمه درمان
- بیمه اموال: بیمه اتومبیل (شخص ثالث، بدنه)، بیمه آتش سوزی، بیمه‌های مهندسی، بیمه حمل و نقل (صادرات، واردات، ترانزیت، داخلی)
- بیمه مسئولیت: بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان، بیمه مسئولیت حرفه‌ای پزشکان و پیراپزشکان، بیمه مسئولیت مدنی مدیران و مسئولان فنی بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها و درمانگاه‌ها، بیمه مسئولیت در مقابل همسایگان مجاور ناشی از سرایت آتش‌سوزی و انفجار
- بیمه های خاص: بیمه مرهونات بانکی (وام‌های بانکی)، بیمه نامه پول در صندوق، بیمه شترمرغ، بیمه اسب و …
گردش مالی صنعت بیمه در ایران
صنعت بیمه در ایران پس از انقلاب اسلامی و تصویب قانون تاسیس موسسات بیمه غیردولتی توسط مجلس جمهوری اسلامی در شهریور 1380، رشد چشم‌گیری داشت به طوری که در حال حاضر 30 شرکت بیمه‌ای با سیاست‌های مختلف در صنعت بیمه کشور فعال هستند. طبق آمار موجود، گردش مالی صنعت بیمه در سال 1396 حدود 500 هزار میلیارد ریال بوده‌است (منبع). این رقم نشان‌دهنده‌ی قدرت این صنعت در ایران است. همچنین آمار زیر درباره تعداد بیمه‌نامه‌های صادره و حق بیمه تولیدی در 4 ماه اول سال 1396 نشان می‌دهد که بیمه شخص ثالث، بیمه عمر و بیمه‌های درمان سهم بیشتری از نظر حق بیمه تولیدی در بین انواع بیمه دارند.
به علاوه آمار زیر نشان می‌دهد که تعداد بیمه‌نامه‌های صادر شده در 4 ماه اول سال 1396 بیشتر مربوط به بیمه شخص ثالث و بیمه حوادث راننده هستند. بیمه درمان، بیمه حوادث و بیمه عمر در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
وضعیت گردش مالی شرکت های بیمه در جهان
صنعت بیمه به شکل امروزی از قرن 17 میلادی در جهان شکل گرفته‌است و در حال حاضر شرکت‌های بزرگی در صنعت بیمه جهان فعال هستند. با توجه به آمار موجود، در سال 2017 مجموع حق بیمه‌ی شرکت‌ها در آمریکا نزدیک به 1.2 تریلیون دلار بود. این رقم نشان‌دهنده‌ی گردش عظیم مالی در این صنعت است که رفته‌رفته جنبه‌های مختلفی از زندگی و کار را پوشش می‌دهد. از این رقم حدود 52 درصد مربوط به بیمه‌های عمر و سلامتی و 48 درصد مربوط به بیمه‌های اموال و حوادث است.
پردرآمدترین و برترین شرکت بیمه جهان
پارامترهای مختلفی مثل میزان سرمایه‌ی شرکت، سود خالص و میزان حق بیمه‌ی دریافتی برای رتبه‌بندی شرکت‌های بیمه وجود دارد. جدول زیر 10 شرکت برتر بیمه را بر اساس میزان گردش مالی نشان می‌دهد (منبع):
| رتبه | شرکت بیمه | دارایی غیربانکی |
|---|---|---|
| 1 | Berkshire Hathaway, US | $210.8 billion |
| 2 | AXA, France | $147.5 billion |
| 3 | Allianz, Germany | $140.3 billion |
| 4 | ICBC, Canada | $134.8 billion |
| 5 | Fannie Mae, US | $131.9 billion |
| 6 | BNP Paribas, France | $126.2 billion |
| 7 | Generali Group, Italy | $116.7 billion |
| 8 | China Construction Bank, China | $113.1 billion |
| 9 | Banco Santander, Spain | $108.8 billion |
| 10 | JP Morgan Case, US | $108.2 billion |
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره نحوه فعالیت شرکت‌های بیمه و انواع بیمه نامه، شما را به دیدن ویدئوی زیر دعوت می‌کنیم:
سخن پایانی درباره انواع بیمه
بیمه در واقع نوعی قرارداد دو طرفه بین شما و شرکت بیمه است که طی آن ریسک و خطر از مال و سرمایه شما برداشته شده و به شرکت بیمه منتقل می‌شود. در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با انواع بیمه نظیر بیمه عمر، بیمه آتش‌سوزی و بیمه درمانی آشنا کرده و اهمیت بیمه در زندگی را یادآوری کنیم. همچنین اطلاعاتی درباره گردش مالی صنعت بیمه در ایران و جهان به شما ارائه کردیم. امیدواریم این موارد برای شما مفید باشد.