روش های غیر هورمونی ضد بارداری مجموعه‌ای از روشهای رایج برای پیشگیری هستند که در آنها از ابزارهای فیزیکی استفاده می‌شود. همانطور که از نامش مشخص است، هیچ گونه‌ای هورمون و دارویی در این روش‌ها استفاده نمی‌شود و این موضوع یکی از مزایای آن محسوب می‌شود. ابزارها و روش‌هایی که در این دسته قرار می‌گیرند، با درصد شکست پایینی از از بارداری جلوگیری کرده و البته برای مدت زمان نسبتا کوتاهی موثر هستند. به همین دلیل به آنها روشهای موقتی پیشگیری از بارداری هم گفته می‌شود. در ادامه با مجله اینترنتی لی‌لی‌مگ همراه شوید تا شما را با نحوه‌ی استفاده، مزایا و معایب انواع مختلف روش های غیر هورمونی ضد بارداری آشنا کنیم.
در ویدیوی زیر بهترین روشهای غیرهورمونی و هورمونی جلوگیری از بارداری معرفی شده‌است. همچنین در ادامه شما را با جزئیات بیشتری از این روش‌ها آشنا می‌کنیم.
در صورت تمایل می‌توانید صوت این ویدئو را جداگانه بشنوید:
کاندوم مردانه یک روش غیر هورمونی ضد بارداری
این روش یکی از پرکاربردترین روشهای غیر هورمونی جلوگیری از بارداری است. کاندوم مردانه به واسطه‌ی پوششی که روی الت تناسلی ایجاد می‌کند، مانع از ورود اسپرم به داخل واژن شده و به این ترتیب از بارداری جلوگیری می‌کند. متخصصان بیان می‌کنند که این روش تا 85 درصد از بارداری ناخواسته جلوگیری می‌کند.
مزایای پیشگیری از بارداری غیر هورمونی با کاندوم مردانه
- دسترسی آسان برای خرید
- هزینه کم
- محافظت در برابر بیماری‌های جنسی
- عدم قطع آمیزش در هنگام نعوظ
- تاخیر در زمان نعوظ و افزایش زمان رابطه جنسی
معایب پیشگیری از بارداری غیر هورمونی با کاندوم مردانه
- یکبار مصرف
- تنها در صورت استفاده‌ی صحیح، موثر است.
- کاهش لذت رابطه جنسی
- امکان پارگی در حین رابطهی نامتعارف
برای کاهش این معایب و عوارض، به چند پیشنهاد زیر توجه کنید:
- می‌توانید همزمان با کاندوم از ژل روان کننده هم استفاده کنید تا لذت جنسی را افزایش داده و احتمال پارگی کاندوم را کاهش دهید.
- در صورت پاره شدن کاندوم، باید حداکثر تا سه روز بعد از رابطه از قرص اورژانسی استفاده کنید. برای آشنایی با این قرص و سایر روشهای فوری پیشگیری، به مقاله لی‌لی‌مگ با موضوع روش های پیشگیری از بارداری اورژانسی مراجعه نمایید.
- به هیچ وجه بیش از یک مرتبه از یک کاندوم استفاده نکنید، زیرا درصد آلودگی را افزایش می‌دهد.
خرید کاندوم مردانه برای پیشگیری از بارداری
محبوب‌ترین مدل‌های کاندوم مردانه در ادامه آورده شده است. برای آگاهی از آخرین قیمت محصولات و سفارش آنلاین، گزینه خرید اینترنتی را انتخاب کنید:
کاندوم زنانه یک روش غیر هورمونی ضد بارداری
شاید استفاده از کاندوم زنانه کمتر از مردانه رایج باشد. دلیل این موضوع راحت‌تر بودن استفاده از کاندوم مردانه نسبت به زنانه است. اما این روش اثرگذاری بیشتری نسبت به کاندوم مردانه دارد به طوری که اگر از کاندوم داخل واژن به درستی استفاده شود، 95 درصد در پیشگیری موثر خواهد بود. البته اگر از این روش به درستی استفاده نشود، درصد اثرگذاری آن تا 79 درصد کاهش می‌یابد. برای آشنایی با نحوه استفاده از کاندوم زنانه، شما را به دیدن ویدیوی زیر دعوت می‌کنیم:
مزایای پیشگیری از بارداری غیر هورمونی با کاندوم زنانه
- هزینه کم
- محافظت در برابر بیماری‌های جنسی
- عدم قطع آمیزش در هنگام نعوظ
- لذت جنسی بیشتر از کاندوم مردانه
معایب پیشگیری از بارداری غیر هورمونی با کاندوم زنانه
- یکبار مصرف
- تنها در صورت استفاده‌ی صحیح، موثر است.
- ایجاد صدا در حین رابطه
- دسترسی کمتر نسبت به کاندوم مردانه
برای کاهش این معایب و عوارض، به چند پیشنهاد زیر توجه کنید:
- کاندوم زنانه را چند ساعت قبل از رابطه نیز می‌توان استفاده کرد.
- استفاده‌ی همزمان از کاندوم زنانه و کاندوم مردانه اصلا توصیه نمی‌شود زیرا موجب پارگی هر دو ابزار خواهد شد.
اسپرم کش یک روش غیر هورمونی ضد بارداری
اسپرم‌کش‌ها (Spermicide) در قالب ژل، کرم، کف و یا شیاف موجود هستند. این مواد مانع از تماس اسپرم با تخمک و یا جلوگیری از حرکت اسپرم برای رسیدن به تخمک می‌شوند. معمولا این روش به تنهایی یا به همراه سایر روشهای پیشگیری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در نظر داشته باشید که دستورالعمل استفاده از اسپرم کش‌ها با توجه به مدل آن متفاوت است. پس حتما قبل از استفاده، دستور روی بسته‌ی محصول را به دقت مطالعه نمایید. در ضمن توجه داشته باشید که اسپرم کش حداقل باید 15 دقیقه تا یک ساعت قبل از آمیزش در داخل واژن قرار گرفته باشد تا اثر کند. در صورت استفاده‌ی مناسب این روش تا 71 درصد موثر خواهد بود.
مزایای پیشگیری از بارداری غیر هورمونی با اسپرم کش
- هزینه نسبتا کم
- عدم کاهش لذت جنسی
- عدم قطع آمیزش در هنگام نعوظ
- عدم وجود هورمون
معایب پیشگیری از بارداری غیر هورمونی با اسپرم کش
- یکبار مصرف
- تنها در صورت استفاده‌ی صحیح، موثر است.
- امکان ایجاد حساسیت و آلرژی به اسپرم کش
- عدم جلوگیری از بیماری‌های دستگاه تناسلی
- بوی نامطبوع در بعضی مدل‌ها
برای کاهش این معایب و عوارض، به چند پیشنهاد زیر توجه کنید:
- حتما طبق جدول زمانی که در دستورالعمل اسپرم کش آمده عمل کنید و این زمان را به دقت رعایت کنید.
- در زمان تخمک گذاری بهتر است از سایر روش‌ها استفاده کنید.
- اسپرم کش با لوبریکانت و ژل روان کننده متفاوت است و نباید لوبریکانت را با این مواد اشتباه گرفت.
دیافراگم یک روش غیر هورمونی ضد بارداری
دیافراگرم (Diaphragm) یکی از روشهای پیشگیری غیر هورمونی است که بر روی دهانه رحم قرار گرفته و مانع از ورود اسپرم به محل تخمک‌گذاری می‌شود. دیافراگم ظاهری دایره‌ای و گنبدی شکل دارد و در کنار اسپرم کش تاثیر آن بالاتر می‌رود. در صورتی که دیافراگم را به درستی نصب کرده و روی آن از اسپرم‌کش استفاده کنید، احتمال بارداری پس از رابطه به 6 درصد کاهش می‌یابد. اما اگر از این وسیله به درستی استفاده نکنید، این درصد 2 برابر خواهد بود (منبع). به همین دلیل معمولا عنوان می‌شود که دیافراگم فقط تا 88 درصد از بارداری جلوگیری می‌کند.
مزایای جلوگیری از بارداری غیر هورمونی با دیافراگم
- اثرگذاری برای 3 تا 5 سال
- عدم کاهش لذت جنسی
- عدم قطع آمیزش در هنگام نعوظ
- عدم وجود هورمون
عوارض جلوگیری از بارداری غیر هورمونی با دیافراگم
- هزینه بالا نسبت به کاندوم (حداقل 600 هزار تومن)
- امکان دسترسی و خرید در ایران راحت نیست.
- باید با اسپرم کش استفاده می‌شود.
- بعد از بارداری و یا تغییر وزن 5 کیلوگرم، باید از سایز دیگری استفاده کرد.
- مشکلات نگهداری و جلوگیری از آلوده شدن
- در صورت آمیزش با شدت ممکن است جابجا شده و تاثیر آن کم شود.
- امکان بروز آلرژی
- از بیماری‌های دستگاه تناسلی محافظت نمی‌کند.
برای کاهش این معایب و عوارض، به چند پیشنهاد زیر توجه کنید:
- برای تعیین سایز دیافراگم باید به پزشک زنان مراجعه کنید و یا دستورالعمل تهیه آن را مطالعه کنید.
- برای جا انداختن دیافراگم حتما از پزشک زنان کمک بگیرید و یا دستورالعمل های محصول را با دقت مطالعه کنید.
- درصورتی که قصد انجام مجدد رابطه را دارید، باید دیافراگم را شسته، دوباره به اسپرم کش آغشته کرده و بعد در دهانه‌ی رحم قرار دهید.
- پس از رابطه حداقل 6 تا 8 ساعت صبر کنید و پس از آن اقدام به بیرون آوردن دیافراگم کنید.
- دیافراگم را بعد از هر رابطه به خوبی شسته، خشک کرده و در محفظه‌ی خود قرار دهید.
کلاهک رحم یک روش غیر هورمونی ضد بارداری
کلاهک رحم (Cervical Cap) شباهت زیادی به دیافراگم دارد و مانند دیافراگم بر روی دهانه رحم قرار می‌گیرد. البته این وسیله سایز نسبتا کوچکتری نسبت به دیافراگم دارد و برای مدت طولانی‌تری می‌تواند داخل بدن قرار بگیرد. کلاهک رحمی مشابه دیافراگم باید با اسپرم کش استفاده شود. اما تاثیرگذاری این روش کمتر از دیافراگم است و بین 71 تا 86 درصد از بارداری جلوگیری می‌کند. برای آشنایی بیشتر با کلاهک رحم، شما را به دیدن ویدیوی زیر دعوت می‌کنیم:
مزایای جلوگیری از بارداری غیر هورمونی با کلاهک رحم
- سایز کوچکتر نسبت به دیافراگم
- عمر 3 تا 5 سال
- عدم کاهش لذت جنسی
- عدم قطع آمیزش در هنگام نعوظ
- عدم وجود هورمون
- نصب راحت‌تر نسبت به دیافراگم
عوارض جلوگیری از بارداری غیر هورمونی با کلاهک رحم
- هزینه بالا نسبت به دیافراگم (حداقل 800 هزار تومن)
- امکان دسترسی و خرید در ایران راحت نیست.
- باید با اسپرم کش استفاده می‌شود.
- تنها در صورت استفاده‌ی صحیح، موثر خواهد بود.
- بعد از بارداری، افزایش یا کاهش وزن باید از سایز دیگری استفاده کرد.
- مشکلات مربوط به نگهداری و نظافت
- در صورت آمیزش خشن ممکن است جابجا شده و تاثیر آن کاهش یابد.
- امکان وجود آلرژی به اسپرم کش
- از بیماری‌های دستگاه تناسلی محافظت نمی‌کند.
برای کاهش این معایب و عوارض، به چند پیشنهاد زیر توجه کنید:
- یک سوم از کلاهک رحمی را در زمان استفاده به اسپرم کش آغشته نمایید و سپس داخل واژن قرار دهید.
- بعد از رابطه تا 6 ساعت صبر کرده و سپس کلاهک را خارج کنید. بعد ابزار را با آب گرم و صابون بشویید.
- برای شستشوی کلاهک رحمی از مواد شیمیایی و مواد ضد عفونی کننده استفاده نکنید و حتما پس از شستشو آن را کامل خشک کنید.
- کلاهک یا درپوش رحمی را در آب جوش قرار ندهید.
اسفنج ضد بارداری یک روش غیر هورمونی ضد بارداری
اسفنج ضد بارداری روش استفاده‌ای شبیه به دیافراگم و کلاهک رحمی دارد اما بسیار ساده‌تر در محل مناسبش قرار می‌گیرد. در داخل این اسفنج اسپرم کش‌هایی وجود دارد که پس از خیس شدن فعال شده و از بارداری جلوگیری می‌کنند. به همین دلیل لازم است اسفنج را خیس کرده و قبل از رابطه جنسی درون واژن قرار دهید. در نهایت اسفنج را 6 ساعت بعد از آمیزش از بدن خارج نمایید. اسفنج ضد بارداری در صورت استفاده صحیح تا 91 درصد از بارداری جلوگیری می‌کند. اما اگر به درستی استفاده نشود، میزان پیشگیری بین 76 تا 88 درصد خواهد بود.
مزایای پیشگیری از بارداری غیر هورمونی با اسفنج
- هزینه کم نسبت به دیافراگم و کلاهک رحمی (حداقل 150 هزار تومن)
- عدم کاهش لذت جنسی
- عدم قطع آمیزش در هنگام نعوظ
- عدم وجود هورمون
- نصب راحت‌تر نسبت به دیافراگم و کلاهک رحمی
- عدم نیاز به اسپرم کش
- امکان آمیزش تا 24 ساعت درصورت نصب بودن
- نیاز به سایز بندی ندارد
عوارض پیشگیری از بارداری غیر هورمونی با اسفنج
- یکبار مصرف
- امکان دسترسی و خرید در ایران راحت نیست.
- اثرگذاری در صورت استفاده‌ی صحیح
- مشکلات نگهداری و جلوگیری از آلوده شدن
- از بیماری‌های دستگاه تناسلی محافظت نمی‌کند.
- عمر کمتری نسبت به دیافراگم و کلاهک دارد.
برای کاهش این معایب و عوارض، به چند پیشنهاد زیر توجه کنید:
- اسفنج را بلافاصله بعد از رابطه از واژن خارج نکنید. این کار باید 6 ساعت بعد از آمیزش اجرا شود.
- اسفنج را قبل از استفاده به خوبی خیس کنید تا اسپرم کش‌های داخل آن فعال شود. سپس اجازه دهید اسفنج برای 10 تا 15 دقیقه داخل مهبل قرار داشته باشد تا اسپرم کش‌ها فعال شود. سپس رابطه را شروع کنید.
آی یو دی مسی یک روش غیر هورمونی ضد بارداری
آی یو دی (Hormon-Free IUD) وسیله‌ای است که توسط پزشک زنان در داخل رحم نصب می‌شود و برای مدت زمان طولانی، متناسب با نوع آن، مانع بارداری می‌شود. آی یو دی های مسی به علت داشتن مس اثر اسپرم را از بین می‌برند و مانع از تاثیر اسپرم بر روی تخمک و بارور کردن آن می‌شوند. آی یو دی های مسی در صورتی که تا 5 روز بعد از رابطهی غیر مطمئن نیز در داخل رحم نصب شوند، مانند قرص‌های اورژانسی عمل کرده و از بارداری جلوگیری می‌کنند. البته آی یو دی مدل‌های هورمونی هم دارد که برای آشنایی با آنها باید به مقاله لی‌لی‌مگ با موضوع موثرترین روش های جلوگیری از بارداری مراجعه کنید.
آی یو دی مسی با احتمال بیشتر از 99 درصد از بارداری جلوگیری می‌کند. اگرچه این وسیله می‌تواند تا 10 سال در جایش باقی مانده و از بارداری جلوگیری کند، با این وجود هر زمان که آن را خارج کنید، وضعیت بدن به شرایط عادی بازگشته و می‌توانید دوباره باردار شوید (منبع).
مزایای پیشگیری از بارداری غیر هورمونی با آی یو دی مسی
- قابل استفاده برای 12 سال
- عدم کاهش لذت جنسی
- عدم قطع آمیزش در هنگام نعوظ
- عدم وجود هورمون
- عدم نیاز به استفاده از روشی دیگر برای جلوگیری
- به راحتی از بدن خارج می‌شود.
- به عنوان روش اورژانسی هم قابل استفاده است.
- ماندگاری بیشتر نسبت به مدل هورمونی
عوارض پیشگیری از بارداری غیر هورمونی با آی یو دی مسی
- هزینه بالای مدل مسی در مقایسه با سایر روش‌ها
- برای افرادی که ایندومتریوز دارند، قابل استفاده نیست.
- امکان بهم زدن چرخه قاعدگی
- احتمال بروز درد در چند هفته نخست
- حتما باید توسط پزشک نصب شود.
- امکان وجود نمونه‌های تقلبی و غیر اصل در بازار
- از بیماری‌های دستگاه تناسلی جلوگیری نمی‌کند.
برای کاهش این معایب و عوارض، به چند پیشنهاد زیر توجه کنید:
- آی یو دی مسی را از مراکز معتبر خریداری کرده و برای نصب آن حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
- آی یو دی هورمونی مدت اثر کمتری نسبت به آی یودی طبیعی و مسی دارند و هزینه کمتری نسبت به مدل مسی نیز دارند.
- نمونه مطرح و معروف آی یو دی مسی محصول شرکت پاراگارد (Paragard) است که قیمتی تقریبی آن بین 500 تا 750 دلار است.
پاسخ به پرسش‌های رایج درباره روشهای غیرهورمونی ضدبارداری
در این روش‌ها از هیچ گونه هورمونی استفاده نمی‌شود و به همین دلیل بهترین راهکار برای خانم‌هایی هستند که به دلایل پزشکی یا شیردهی نمی‌تواند از قرص‌های هورمونی ضدبارداری استفاده کنند. به علاوه این روش‌ها نسبتا کم‌هزینه هستند و نیازی به نسخه پزشک ندارند.
روشهای غیرهورمونی به صورت قطعی از بارداری جلوگیری نمی‌کنند. به علاوه این روش‌ها باید به صورت مداوم استفاده شوند. تداخل در برانگیختگی جنسی، روش استفاده سخت برای دستگاه‌های داخل واژنی و غیرقابل استفاده بودن در دوران قاعدگی از دیگر معایب روشهای غیرهورمونی ضدبارداری است.
برخی از روشهای غیرهورمونی مثل دستگاه داخل رحمی یا کاندوم ممکن است باعث بروز حساسیت یا آلرژی در خانم یا آقا شوند. به علاوه استفاده از دستگاه داخل رحمی مسی در موارد نادر ممکن است باعث بیماری‌های التهابی لگن، بارداری نابجا، سوراخ شدن رحم یا بیرون زدگی دستگاه شود.
خیر؛ روشهای غیرهورمونی ضدبارداری برخلاف روشهای هورمونی (قرص‌های ضدبارداری) باعث افزایش وزن نمی‌شوند و از این بابت هیچ گونه نگرانی وجود ندارد. البته در صورتی که وزن شما بعد از استفاده از این روش‌ها افزایش یافت، موضوع را با متخصص زنان مطرح کرده و از ایشان راهنمایی بخواهید.
خیر؛ استفاده از روش‌ها و وسایل جلوگیری از بارداری غیرهورمونی هیچ تاثیری بر چرخه قاعدگی ندارد. در صورتی که پس از استفاده از این روش‌ها، با نامنظم شدن چرخه‌ی قاعدگی مواجه شدید، موضوع را با پزشک متخصص زنان مطرح نمایید.
سخن پایانی درباره روش های غیر هورمونی ضد بارداری
روش های غیر هورمونی ضد بارداری را در این مطلب به شما معرفی کردیم. در این روش‌ها از یک ابزار فیزیکی برای جلوگیری استفاده شده و از حاملگی ناخواسته در زمان برقراری رابطهی جنسی پیشگیری می‌شود. از آنجایی که این روش‌ها بر روی هورمون‌های بدن تاثیر منفی ندارند، عوارض کمتری نسبت به روشهای هورمونی دارد. به علاوه روش های غیر هورمونی نسبت به روش تقویمی و بسیاری از متدهای پیشگیری از بارداری با روش طبیعی اثرگذاری بالاتری دارند. استفاده از کاندوم در میان انواع روش های جلوگیری از بارداری غیر هورمونی محبوبیت بیشتری دارد که این موضوع احتمالا به دلیل قیمت ارزان این وسیله و البته نصب ساده‌تر آن است. با این وجود پیشنهاد می‌کنیم در کنار این وسیله، حتما از مواد اسپرم کش نیز استفاده کنید. در پایان منتظر نظرها و تجربه‌های شما در بخش دیدگاه‌ها هستیم.