ویروس اندروید نوعی برنامه مخرب است که دستگاه اندرویدی را دچار مشکل می‌کند. در این شرایط ارورهای مختلفی ظاهر می‌شود و ممکن است اطلاعات و فایل‌های دستگاه آسیب ببنند. برای حل این مشکل نیازی به ریست فکتوری و از دادن اطلاعات نیست. با ما در این مقاله از مجله اینترنتی لی‌لی‌مگ همراه باشید تا یک روش ساده برای تشخیص و حذف ویروس گوشی اندروید به شما آموزش دهیم.
ویروس اندرویدی یا بدافزار اندروید چیست؟
ویروس اندروید یا بدافزار (Malware) نرم افزارهای مخربی هستند که بطور اتوماتیک روی گوشی یا تبلت اندرویدی نصب شده، مزیتی برای دستگاه ندارند، تبلیغات ناخواسته نشان میدهند و به علت اینکه همواره فعال هستند، نمی‌توان آنها را به راحتی از روی گوشی پاک کرد. این برنامه‌های مخرب توسط هکرهای اندروید با هدف سرقت اطلاعات، استفاده از اینترنت و تخریب فایل‌های موجود در دستگاه‌های اندرویدی ساخته می‌شوند. ویروس‌های مختلف اندروید یک ویژگی مشترک دارند؛ همه آنها از سخت افزار گوشی برای تخریب و انتقال اطلاعات استفاده کرده و به همین دلیل باعث کاهش سرعت و افزایش مصرف باتری گوشی می‌شوند. لازم به ذکر است که ویروس اندروید فقط در سیستم عامل اندروید کار می‌کند و مشکلی برای سیستم عامل ویندوز یا ios ایجاد نمی‌کند. در طرف مقابل ویروس ویندوز و ios هم نمی‌تواند مشکلی برای سیستم عامل اندروید ایجاد کند.
آیا گوشی اندروید ویروسی می‌شود؟
چقدر احتمال دارد که یک دستگاه اندرویدی ویروسی شود؟ نزدیک به صفر! در صورتی که کاربر اندروید نکات ایمنی را رعایت کند، تقریبا احتمال نفوذ بدافزار و ویروس اندروید وجود ندارد. به علاوه ورژن‌های جدید اندروید از نظر امنیتی بسیار پیشرفته هستند. گوگل با استفاده از قفل بوت‌لودر (Bootloader) و جلوگیری از سایدلودینگ اپلیکیشنهای غیرمعتبر در اندرویدهای جدید، امکان ورود و دسترسی بدافزارها به سیستم عامل اندروید را مسدود کرده‌است.
با این وجود کاربرانی که برنامه‌های غیرمعتبر و مشکوک را به صورت ارادی یا غیرارادی از منابع غیررسمی و خارج از گوگل پلی استور (Google Play Store) دانلود می‌کنند، دستگاه خود را در معرض ویروس اندروید قرار میدهند. بسیاری از ویروس‌های اندروید نظیر Ghost Trojan، Googlian، Gunpoder و Godless پس از نصب برنامه‌های جعلی و غیرمعتبر به گوشی اندروید نفوذ می‌کنند.
علائم ویروسی شدن گوشی اندروید چیست؟
اختلال در عملکرد گوشی مهمترین علامت نفوذ بدافزارها و ویروس‌ها به سیستم عامل اندروید است. بنابراین در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، احتمال ویروسی شدن گوشی وجود دارد:
- کند شدن گوشی در زمان حرکت در منوها یا باز کردن اپلیکیشن‌ها
- هنگ کردن مداوم و بیش از اندازه اپلیکیشن‌ها
- طولانی شدن مدت زمان ریستارت دستگاه
- باز شدن خودکار برنامه‌ها
- نصب شدن خودکار برنامه‌های ناشناس
- داغ شدن غیرطبیعی گوشی
- افزایش مصرف باتری گوشی
- افزایش غیرطبیعی مصرف اینترنت گوشی
- نمایش پاپ آپ‌های تبلیغاتی حتی زمانی که مرورگر گوشی بسته است
- قطع شدن غیر معمول تماس‌ها
- ریست شدن وای فای و بلوتوث دستگاه
البته بروز مشکلات فوق ممکن است به دلایلی غیر از نفود ویروس‌ها ایجاد شود. به همین دلیل قبل از اینکه به سراغ روش‌های حذف ویروس گوشی بروید، باید از ویروسی بودن دستگاه مطمئن شوید. در ادامه روش تشخیص ویروسی بودن دستگاه و همچنین نحوه پاک کردن ویروس اندروید را به شما آموزش می‌دهیم.
آموزش حذف ویروس اندروید از گوشی در سه مرحله
شاید ساده‌ترین راه برای حذف ویروس اندروید این باشد که به قسمت مدیریت اپلیکیشن‌ها رفته و برنامه ویروسی را پاک کنید. ولی این کار در شرایط عادی امکان پذیر نیست. زیرا بیشتر ویروس‌های اندروید در حالت عادی اجازه Unistall را نمی‌دهند. برای رفع این مشکل چه کار باید کرد؟ پاسخ خیلی ساده است؛ باید گوشی اندورید را به حالت ایمن یا سیف مود (Safe Mode) بوت کنید و با استفاده از آن ارورها و اپلیکیشنهای ویروسی را حذف کنید.
نکته مهم این است که در برخی از موارد مشکلات گوشی مثل هنگ کردن، کرش شدن، پیام‌های ارور، افزایش مصرف باتری و … به دلیل وجود ویروس اندروید نیست و ممکن است به دلیل مشکلات ناشی از سیستم دستگاه باشد. با ورود به حالت سیف مود و غیرفعال شدن اپلیکیشنهای تردپارتی (third-party)، شما میتوانید دلیل اصلی مشکل را متوجه شوید. اگر در حالت سیف مود همچنان مشکلات و ارورهای قبلی وجود داشت، احتمالا مشکل دستگاه شما چیزی غیر از نفوذ بدافزارهاست. اما در صورتی که در این حالت دستگاه عملکرد طبیعی دارد و مشکلات برطرف می‌شود، باید به دنبال شناسایی و حذف ویروس باشید. خبر خوب این است که با ورود به حالت سیف مود، بدافزار و ویروس اندروید غیرفعال می‌شود و شما میتوانید به راحتی آن را حذف کنید. اما چطور؟
گام اول: یافتن بدافزار به کمک آنتی ویروس اندوریدی
در اولین گام از حذف ویروس گوشی اندروید باید بدافزار یا برنامه ویروسی را شناسایی کنید. همانطور که گفته شد، ویروس اندروید تنها در صورت نصب برنامه‌های مخرب ایجاد می‌شود. بنابراین باید به این سوال پاسخ دهید که از چه زمانی و پس از نصب کدام نرم‌افزار گوشی شما ویروسی شده‌است؟ آیا اخیرا از منابع غیرمعتبر برنامه‌ای دانلود و نصب کرده‌اید؟ آیا با اجرای یک برنامه خاص عملکرد گوشی مختل می‌شود؟ پاسخ به این پرسش‌ها مهمترین نکته برای شناسایی بدافزار است. اگر به چند اپلیکیشن مشکوک هستید، بهتر است آنها را به نوبت حذف کرده و پس از حذف هر کدام عملکرد گوشی را بررسی کنید. با این کار به راحتی میتوانید برنامه ویروسی را شناسایی و حذف کنید. به علاوه مراجعه به قسمت مدیریت اپلیکیشن‌ها در Settings دستگاه هم مفید است. در صورتی که در بین اپلیکیشنهای دستگاه با یک برنامه مشکوک و عجیب روبرو شدید، احتمالا برنامه ویروسی را پیدا کرده‌اید.
اما در صورتی که به هر دلیلی نتوانستید برنامه ویروسی را شناسایی کنید، بهتر است یک آنتی ویروس اندروید معتبر از گوگل پلی استور دانلود کرده و از آن استفاده کنید. برای این کار آنتی ویروس‌های BitDefender، Kaspersky، AVG، Avira، Malwarebytes یا McAfee را توصیه می‌کنیم. این برنامه‌ها سیستم عامل اندروید را اسکن کرده و بدافزارها را شناسایی می‌کنند. سپس شما میتوانید به صورت دستی بدافزار را از دستگاه پاک کنید. البته در نظر داشته باشید که لزومی به ارتقای آنتی ویروس اندروید به نسخه پولی نیست. استفاده از نسخه رایگان به اندازه کافی کار ما را راه می‌اندازد. به علاوه پس از این که برنامه ویروسی را به کمک آنتی ویروس اندروید شناسایی کردید، بهتر است آنتی ویروس را هم از گوشی پاک کنید. زیرا این برنامه فضای دستگاه را اشغال می‌کند و عملا فایده دیگری برای شما ندارد.
برای دانلود آنتی ویروس اندروید میتوانید از لینک‌های زیر استفاده کنید:
گام دوم: رفتن به حالت سیف مود برای حذف ويروس در اندرويد
پس از اینکه بدافزار یا ویروس اندروید را شناسایی کردید، باید آن را پاک کنید. اما قبل از پاک کردن ویروس اندروید، باید گوشی را به حالت سیف مود ببرید. توجه داشته باشید که فعالسازی حالت سیف مود در دستگاه‌های مختلف متفاوت است. با این حال در ورژن‌های جدید اندروید یک روش ساده و یکسان وجود دارد. در این روش شما باید دکمه Power دستگاه را نگهدارید تا پنجره Shutdown ظاهر شود. سپس گزینه Power Off را فشار داده و نگهدارید تا یک پنجره جدید با عنوان Safe mode باز شود. در این پنجره گزینه TURN ON را فشار دهید تا گوشی به حالت سیف مود برود (ممکن است عنوان‌ها در برخی از گوشی‌ها متفاوت باشد). در این شرایط دستگاه اندرویدی ریستارت شده و به حالت سیف مود بوت می‌شود. اگر فرآیند را به درستی انجام دهید، عبارت Safe Mode در گوشه پایین-چپ صفحه ظاهر می‌شود.
در صورتی که با این روش نتوانستید دستگاه اندرویدی را به حالت سیف مود ببرید، میتوانید از مقاله جامع ما درباره سیف مود اندروید استفاده کنید.
گام سوم: حذف ویروس از دستگاه اندرویدی
برای حذف ویروس از گوشی باید وارد Settings دستگاه شوید. سپس به قسمت Apps (یا Application Manager یا Apps & notifications) بروید. ممکن است دسترسی به این قسمت در دستگاه‌های مختلف متفاوت باشد. پس از ورود به این قسمت، وارد تب Downloaded شوید. در این قسمت لیستی از برنامه‌های دانلود و نصب شده روی دستگاه شما نمایش داده می‌شود. بدافزار یا برنامه ویروسی که قبلا شناسایی کردید را در این لیست انتخاب کنید. در ادامه در پنجره باز شده ابتدا به کمک گزینه‌های Clear cache و Clear data تمام فایل‌های مربوط به نرم‌افزار را پاک کرده و سپس گزینه Uninstall را انتخاب کنید تا این برنامه حذف شود.
در مواردی ممکن است گزینه Uninstall برای بدافزار مورد نظر غیرفعال باشد. در این شرایط به منوی Settings برگشته و وارد قسمت Security شوید. سپس گزینه Device Administrators (یا Device admin apps) را انتخاب کنید. در لیست برنامه‌های این قسمت بدافزار را پیدا کرده و آن را غیرفعال کنید. پس از انجام این کار به قسمت Application Manager و تب Downloaded برگشته و بدافزار را از لیست انتخاب کنید. در این حالت گزینه Uninstall فعال شده است و میتوانید به راحتی برنامه ویروسی را حذف کنید.
گام چهارم: خروج از حالت سیف مود
برای خروج از سیف مود تنها کافی است دستگاه خود را ریستارت کنید! به علاوه میتوانید نوار نوتیفیکیشن گوشی را به سمت پایین بکشید. سپس روی گزینه Safe mode enabled ضربه بزنید تا یک پنجره جدید باز شود. در این پنجره گزینه OK را انتخاب کنید تا گوشی ریستارت شده و از سیف مود خارج شود. اگر مراحل قبل را به درستی انجام دهید، دیگر اثری از بدافزارها و مشکلات ناشی از آنها وجود نخواهد داشت.
آیا حذف ویروس از گوشی اندرویدی بدون ریست فکتوری همواره امکان پذیر است؟
در بیشتر موارد شما با استفاده از روش قبل و ورود به حالت سیف مود، میتوانید نرم افزارهای مخرب را شناسایی کرده و بدون نیاز به ریست فکتوری (Reset Factory)، ارورها و کرشهای دستگاه اندروید را برطرف کنید. اما در برخی از موارد با استفاده از روش قبل نمی‌توان ویروس اندروید را شناسایی و حذف کرد. به طور مثل ویروس Shedun، از ویروس‌های مشهور اندروید، با روش فوق حذف نمی‌شود. این ویروس پس از ورود به سیستم عامل اندروید آن را روت می‌کند و بسیاری از برنامه‌ها و اطلاعات گوشی را از بین می‌برد. برای پاک کردن ویروس Shedun هیچ راهی جز فکتوری ریست وجود ندارد. بهتر است قبل از این کار با استفاده از برنامه‌های بکاپ گیری اندروید از اطلاعات دستگاه بکاپ بگیرید.
اما این پایان ماجرا نیست؛ زیرا در مواردی ممکن است ویروس گوشی اندروید به اندازه‌ای پیشرفته باشد که با ریست فکتوری نیز از بین نرود. در این شرایط تنها فلش شدن رام گوشی می‌تواند شما را از شر ویروس خلاص کند. ویروس Hummingbad یکی از این موارد است. در صورت نفوذ این ویروس به گوشی ممکن است بازگرداندن گوشی به تنظیمات کارخانه هم بی‌فایده باشد. در این شرایط باید رام گوشی فلش شود.
برای جلوگیری از ویروسی شدن گوشی چه کار کنیم؟
سیستم عامل اندروید فقط در صورت نصب بدافزارها ویروسی می‌شود. این اپلیکیشنهای مخرب حاوی ویروس‌های اندرویدی هستند و پس از نصب روی دستگاه، فعال می‌شوند. ویروس اندروید پس از ورود به گوشی اقدام به سرقت اطلاعات یا استفاده ابزاری از دستگاه کرده و عملکرد آن را مختل می‌کند. از آنجایی که ویروس اندروید فقط از همین یک راه به گوشی نفوذ می‌کند، راه پیشگیری از آن بسیار ساده است. در ادامه به چند نکته مهم برای جلوگیری از ویروس گوشی اندروید اشاره می‌کنیم:
برای جلوگیری از ویروسی شدن اندروید فقط از گوگل پلی استور استفاده کنید!
در سطح وب اپلیکیشنهای مختلفی برای سیستم عامل اندروید وجود دارد. اما شما فقط باید از منابع معتبر مثل گوگل پلی استور برای دانلود و نصب اپلیکیشنهای اندروید استفاده کنید. گوگل پلی از یک سپر امنیتی قدرتمند استفاده می‌کند و به همین دلیل 99 درصد از اپلیکیشنهای ارائه شده در آن بدون ویروس است. در طرف مقابل بهتر است از دانلود و نصب برنامه‌ها از راه فیلتر شکن، تلگرام، SHAREit (شریت) و فروشگاه‌های غیرمجاز اندروید پرهیز کنید.
به علاوه سیستم عامل اندروید به صورت خودکار اجازه نصب برنامه‌ها از منابع ناشناس و خارج از گوگل پلی استور را نمی‌دهد. برای فعال کردن این قابلیت به قسمت تنظیمات (Settings) گوشی بروید. سپس به قسمت امنیت (Security) رفته و در این منو گزینه Unknown sources را غیرفعال کنید. بهتر است این گزینه همواره در حالت غیرفعال باقی بماند.
ورود به تبلیغات پاپ آپ مساوی با ویروس گوشی اندروید!
حتما شما هم در زمان گشت و گذار در اینترنت به پاپ آپ‌های تبلیغاتی عجیب یا صفحات لاگین برخورد کرده‌اید. تبلیغاتی که با عناوین اغوا کننده سعی دارند شما را به انتخاب و ورود به صفحات تشویق کنند. این موارد به احتمال زیاد حاوی ویروس و بدافزار هستند که به صورت خودکار دانلود و روی گوشی نصب می‌شوند. به طور مثال یکی از ویروس‌های مشهور اندروید به نام Mazar با ارسال پیامی به کاربران اندروید، آنها را به دانلود مرورگر Tor تشویق می‌کند. ولی در حقیقت کاربر به جای دانلود مرورگر، در حال دانلود یک ویروس اندروید است! بنابراین برای جلوگیری از ویروس اندروید از ورود به تبلیغات پاپ آپ پرهیز کنید.
مراقب اپلیکیشن های جعلی و ویروسی باشید!
برخی از اپلیکیشنهای اندرویدی به صورت شبیه سازی شده و جعلی ارائه می‌شوند؛ به این معنا که نسخه‌ای مشابه با یک برنامه رایج و پرطرفدار هستند و با ظاهر و آیکونی نسبتا یکسان عرضه می‌شوند. این نوع برنامه‌ها به احتمال زیاد بدافزار هستند و با فریب کاربران اندروید، رمز عبور و اطلاعات حساس آنها را سرقت می‌کنند. به طور مثال ویروس مخربی به نام Loapi Trojan پس از دانلود و نصب آنتی ویروس‌های جعلی به سیستم عامل اندروید نفوذ می‌کند. این ویروس اندروید مصرف باتری را به شدت افزایش داده و بسیاری از بخش‌های حساس سیستم را در اختیار هکر قرار می‌دهد. به همین دلیل قبل از دانلود اپلیکیشن (حتی از گوگل پلی استور) حتما به نام توسعه دهنده آن توجه کنید تا در دام اپلیکیشنهای جعلی نیفتید.
دسترسی اپلیکیشن ها را در زمان نصب کنترل کنید!
برخی از اپلیکیشنهای اندروید در زمان نصب دسترسی‌های عجیب و غیرمعمولی را درخواست می‌کنند. در صورت مشاهده این برنامه‌ها، از دانلود و نصب آنها پرهیز کنید زیرا احتمالا بدافزار هستند. به طور مثال اگر در زمان دانلود و نصب یک اپلیکیشن ویدئو پلیر اندرویدی با پیامی مبنی بر دسترسی برنامه به اطلاعات دفترچه تلفن روبرو شدید، احتمالا این اپلیکیشن ویروسی است.
برای پیشگیری از ویروس گوشی، سیستم عامل اندروید را آپدیت کنید!
سیستم عامل اندروید و گوگلی پلی استور همواره در حال توسعه و تقویت سپر امنیتی در برابر بدافزارها و ویروس‌ها هستند. به همین دلیل همواره سیستم عامل و گوگل پلی استور گوشی را به آخرین نسخه استاندارد آپدیت کنید. این کار تاثیر زیادی در پیشگیری از ویروس گوشی اندروید دارد.
برای آپدیت کردن سیستم عامل اندروید وارد تنظیمات (Settings) دستگاه شده و به قسمت About Phone (یا About Device) بروید. در ادامه گزینه Software Update (یا System Update) را انتخاب کنید. سپس در پنجره باز شده گزینه Check or Updates را انتخاب کنید تا اندروید به صورت خودکار آخرین آپدیت منتشر شده برای دستگاه را جستجو کند (ممکن است عنوان قسمت‌ها در گوشی‌های مختلف و ورژن‌های مختلف اندروید متفاوت باشد). در صورتی که آپدیتی برای سیستم عامل اندروید موجود باشد، پیغامی حاوی گزینه Download ظاهر می‌شود. پس از دانلود آپدیت میتوانید آن را به کمک گزینه Install نصب کنید.
از نرم افزار حذف ویروس و بدافزار اندروید استفاده کنید!
به طور کلی سیستم عامل اندروید از نظر امنیتی بسیار قوی است و در صورتی که اجازه نصب اپلیکیشنهای غیرمعتبر داده نشود، احتمال ویروسی شدن آن تقریبا صفر است. در طرف مقابل بسیاری از آنتی ویروس‌های اندروید عملا قدرت زیادی در برابر ویروس‌ها و بدافزارها ندارند و حتی قادر به تشخیص بسیاری از آنها نیستند. این برنامه‌ها پس از نصب فایل‌های موجود در دستگاه را اسکن کرده و اپلیکیشن‌ها و فایل‌های مشکوک را شناسایی می‌کنند. عملکرد آنتی ویروس اندروید به همین مقدار محدود می‌شود و این برنامه‌ها قادر به حذف ویروس گوشی نیستند. به علاوه نصب آنتی ویروس اندروید فضای گوشی را اشغال کرده و سرعت دستگاه را کاهش می‌دهد. به همین دلیل بسیاری از متخصصان این حوزه بیان می‌کنند که استفاده از آنتی ویروس اندروید فایده‌ای برای کاربران عادی اندروید ندارد. این افراد صرفا با رعایت نکات ایمنی قبل، می‌توانند دستگاه را از نفوذ ویروس و بدافزار حفظ کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره روش‌های حذف ویروس از گوشی اندروید، شما را به دیدن ویدئوی زیر دعوت می‌کنیم:
سخن پایانی درباره حذف ویروس های جدید اندروید
همانطور که سیستم عامل اندروید و راهکارهای امنیتی آن در حال توسعه و پیشرفت است، ویروس‌ها و بدافزارهای جدید و قدرتمند نیز با هدف سرقت و آسیب به اطلاعات کاربران اندروید تولید می‌شوند. با این حال اگر نکات امنیتی را رعایت کنید، احتما ویروسی شدن دستگاه اندرویدی تقریبا به صفر می‌رسد. در پایان منتظر نظرها و تجربه‌های شما همراهان درباره نحوه ویروس کشی در اندروید هستیم.